جدایی نادر از سیمین؛ سربلندی مردم، سرافکندگی مردم ستیزان

چکیده :خیلی پبش از آن که داوران گلدن گلوب، متقدان فیلم لندن، یا داوران اسکار به این فیلم رأی داده باشند، این مردم ایران بودند که با استقبال گسترده و کم نظیر (و نه نظیر اکران های فیلم رقیب در تجمعات اتوبوسی و ساندیسی) به آن رأی مثبت دادند. فرهادی جایزه خود را پیشاپیش از مردمش دریافت کرده، و جوایز جهانی که این روزها به او داده می شود را باید به منزلة تأیید آن آراء دانست....

کلمه- سید کاظم قمی

فیلم «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی پس از کسب جوایز گوناگون در جشنواره های مختلف دنیا، اینک به عنوان نامزد یکی از معتبرترین جوایز دنیای فیلم، یعنی اسکار، برگزیده شده است. درباره ارزش های هنری این فیلم باید اهل آن سخن بگویند که گفته اند و باز هم خواهند گفت. اما آنچه ارزشش هیچ کمتر نیست، برانگیختن غرور ملی مردمی است که چندسالی است غرورشان را حاکمانی نابخرد جریحه دار کرده اند.

طی سال های اخیر، سلطه نیروهای نظامی و امنیتی در عرصه های مختلف، پیامدهای ناگوار خویش را زودتر از آنچه پیش بینی می شد بر زندگی این مرز و بوم تحمیل کرده است. مدیریت پادگانی دانشگاه ها، که این روزها می رود آخرین بقایای سنگرهای فتح نشده اش یعنی دانشگاه آزاد اسلامی را نیز فتح کند، دستاوردی بجز افزایش حیرت انگیز نرخ مهاجرت نخبگان، افت تحصیلی دانشجویان و انزوای جمع زیادی از اساتید در بر نداشته است. دخالت سپاه در عرصه اقتصادی نیز باعث ورشکستگی صنایع تولیدی، متروک ماندن بسیاری از زمین های کشاورزی، افزایش بیکاری، رشد تورم و گرانی روز افزون، و مهاجرت نیروی انسانی ماهر به خارج از کشور شده است. در عرصه سیاست داخلی، شکاف میان حاکمیت و مردم روز به روز افزایش می یابد و شهروندانی که می بایست با نشاط و فعالانه در فرایندهای تصمیم گیری مشارکت و همراهی کنند، این روزها با بی تفاوتی به نزاع میان باندهای قدرت می نگرند و از تماشای سناریوهای تبلیغاتی نخ نما و تکراری بخش های مختلف حکومت برای گرم کردن تنور انتخابات خشمگینانه روی بر می گردانند.

درباره عرصه سیاست خارجی هم بهتر است سکوت کنیم. جمهوری اسلامی ایران در هیچ برهه ای از تاریخ سی و چندساله خود در چنین وضعیت بد بین المللی و منطقه ای نبوده و چنین اجماع فراگیر جهانی علیه آن شکل نگرفته بود. با کمال تأسف، امروز این مردم مردم رنج دیده ایران، و نه مسئولان نظام، هستند که نتایج تحریم ها و تهدیدهای خارجی را با گوشت و پوست خود لمس می کنند و تاوان نابخردی ها و ناکارآمدی های دولتمردان را در پیچ و خم رنج های روزمره شان می دهند. فرزانگان در انزوا، زندان و هجرت؛ و نابخردان بر توسن قدرتی می تازند که توان مهار و هدایتش را ندارند.

در عرصه فرهنگ و هنر نیز، فرهنگ ناشناسانی سلطه یافته اند که همانند عرصه همسایه آن یعنی ورزش، در ویران ساختن آنچه از گذشته باقی مانده با یکدیگر مسابقه می دهند. نه صدای شجریان و حسین زمان را تحمل کردند، نه تصویر پناهی را، نه قلم دولت آبادی و نه هنر نوری زاد را. فرهنگستان هنر که با درایت و مدیریت درخشان و بی ادعای میر دربندمان در بازآفرینی هنر ملی و دینی گام های بلندی برداشته بود را به مرکزی بی رونق تبدیل کردند. روزنامه ها و نشریات را دشمن خود شمردند و و با اصحاب رسانه چنان کردند که ایران برگترین زندان اهل قلم شد. دست تاراجگران میراث فرهنگی کشورمان را باز گذاشته و درهای نهادهای غیردولتی و صنفی را بسته اند. همه این ها نشان از این واقعیت دارد که سردارانی که اگر چنانچه ادعا می کنند در میدان جنگ هم درخششی داشته اند، در اینجا هیچ درخششی را بر نمی تابند. از صدا و سیمای قبلا ملی که مدیریتش، آن را با تریبون نماز جمعه اشتباه گرفته و آن را همچون یک تکیه بی رونق اداره می کند که بگذریم، نوبت به موسیقی، نقاشی، تئاتر، شعر و ادب، مجسمه سازی و سینما می رسد که اگر نبود همت هنرمندانی که با تکیه بر عشقی که به هنر خود دارند هر از چندی اثری ماندگار خلق می کنند، ویرانه غم افزایی بیش باقی نمی نماند.

یادمان نرفته که چگونه چماقدار دیروز را برانگیختند تا با لوده آفرینی هایش، شعور مردم را به سخره گیرد. اما مردم این سرزمین، در هر فرصتی، شعور بالای خود را به رخ می کشند. شادی ایرانیان از پیروزی های پیاپی «جدایی نادر از سیمین»، نشان از جدایی مردم بافرهنگ از حاکمان بی فرهنگشان است. یادمان باشد که خیلی پبش از آن که داوران گلدن گلوب، متقدان فیلم لندن، یا داوران اسکار به این فیلم رأی داده باشند، این مردم ایران بودند که با استقبال گسترده و کم نظیر (و نه نظیر اکران های فیلم رقیب در تجمعات اتوبوسی و ساندیسی) به آن رأی مثبت دادند. فرهادی جایزه خود را پیشاپیش از مردمش دریافت کرده، و جوایز جهانی که این روزها به او داده می شود را باید به منزله تأیید آن آراء دانست.

از همین نویسنده:

کارناوال ۹ دی: استمداد از خودفریبی و تبلیغ درمانی

سیلی ذلتی که مجلس خود بر گوش خود نواخته بود

قدرت در چهره های مصمم است، نه دهان های گشوده به دشنام

روز شرم برای قوه قضائیه

درسی از حوادث منطقه: راه آزادی از آگاهی می‌گذرد